Bundan bir önceki yazımızda Geri Dönülemez Akreditif kavramını açıklamıştık. Söz konusu yazımızda akreditifin bir kez açıldıktan sonra akreditif lehtarının onayı olmaksızın iptal edilemeyeceğini veya değiştirilemeyeceğini açıklamıştık.
Güncel akreditif kuralları olan UCP 600’e göre açılan bir akreditif akreditif lehtarı onayı olmaksızın iptal edilememektedir.
Akreditif kuralları akreditif iptali ile ilgili olarak bir açıklama yapmamıştır. Dolayısı ile akreditif iptali ile ilgili bir düzenleme akreditif kuralları içerisinde yer almamaktadır.
Pratik hayatta eğer ihracatçı kendi lehine açılan bir akreditifi kullanmayacak ise 2 şekilde akreditifin iptal edilebildiği görülmektedir.
Sık sık belirtmiş olduğumuz gibi akreditifler şartlı bir ödeme yöntemidir. Güncel akreditif kurallarına göre bir akreditif açıldıktan sonra akreditif lehtarının onayı olmaksızın akreditif şartlarında bir değişiklik yapılması mümkün değildir.
Akreditif şartlarının akreditif açıldıktan sonra akreditif lehtarının izni olmaksızın değiştirilememesi ve akreditifin amir banka tarafından tek taraflı olarak iptal edilememesi geri dönülemezlik (irrevocability) ilkesi uyarınca gerçekleşmektedir.
Güncel akreditif kuralları olan UCP 600 içerisinde geri dönülemezlik ilkesini açıklayan başlıca maddeler ise şunlardır:
Bir akreditifin dönülemez (irrevocable) olduğu belirtilmese dahi o akreditif dönülemezdir. (madde-3)
Bir amir banka akreditifi açtığı an itibariyle ibrazı karşılamakla dönülemez biçimde yükümlüdür. (madde 7-b)
Bir teyit bankası akreditife teyidini eklediği an itibariyle ibrazı karşılamakla veya iştira etmekle dönülemez biçimde yükümlüdür. (madde 8-b)
38. maddede belirtilen durumlar dışında bir akreditif amir bankanın, varsa teyit bankasının ve lehtarın onayı olmadan değiştirilemez veya iptal edilemez. (madde 10-a)
Bugünkü yazımızda geri dönülemez akreditif kavramını inceleyeceğiz.
Akreditif şartlı bir ödeme yöntemidir. İhracatçılar akreditif altında ödeme alabilmek için akreditif şartlarına uygun belgeleri, akreditifte izin verilen süreler içerisinde yine akreditifte belirtilen bankaya ibraz etmek zorundadırlar.
Belgelerdeki uyuşmazlıklar rezerv (discrepancy) olarak karşımıza çıkmaktadır.
Rezervli evrak durumunda ise bankaların ödeme yükümlülükleri ortadan kalkmakta ve ihracatçı ancak ve ancak rezervlerin amir tarafından kaldırılmasıyla ödemeye ulaşabilmektedir.
Rezervli evrak ibraz etmemek için ihracatçılar genellikle üretime başlamadan önce akreditif metinlerini incelemekte ve olası problem yaratabilecek noktaların düzeltilmesi için akreditif metinlerinde tadilat talep etmektedirler.
Akreditif swift formatında bir kez açıldıktan sonra yapılacak her düzeltme ek ücrete tabii olmaktadır. Hemen hemen açılan tüm akreditiflerde düzeltme masrafı yer almaktadır. Bu düzeltme masrafı ise amir bankanın (issuing bank) tahsil edeceği bir masraftır.
Amir bankanın yanı sıra ihbar bankası da düzeltme metnine ait swift mesajını iletmiş olduğu için ayrıca bir masraf yansıtmaktadır.
Akreditifin teyitli olması durumunda ise eğer teyit bankası ihbar bankasından farklı bir bankaysa, teyit bankasının da düzeltme mesajını iletmek için ayrıca bir swift gönderim ücreti talebi olacaktır.
Amir banka, ihbar bankası ve varsa teyit bankasının talep edeceği tüm bu masraflar akreditifin operasyonel maliyetini artırmaktadır.
Yukarıdaki resimde ihbar bankası tarafından ihracatçıdan 110 USD ihbar masrafı, 85USD ise düzeltme masrafı talep edilmektedir.
Tüm bu masraflardan kaçınabilmenin en kestirme yolu ise akreditif açılmadan önce ithalatçıdan swift formatında bir taslak akreditif metni talep etmekten geçmektedir.
